Prawno-kryminalistyczna problematyka identyfikacji sprawców przestępstw stadionowych

1. Wstęp

Identyfikacja sprawców przestępstw stadionowych jest jednym z głównych problemów, z jakimi muszą radzić sobie władze, kluby oraz związki sportowe. Pod jej pojęciem kryje się działanie mające na celu ustalenie tożsamości badanego obiektu lub zjawiska na podstawie najbardziej charakterystycznych cech. Identyfikacja polega na nazwaniu czegoś, czyli zakwalifikowaniu obiektu do jakiejś klasy, przy czym obiekt ten musi posiadać pewną liczbę odpowiednich cech, a klasa musi być elementem konkretnego podziału (Kasprzak i in., 2006). Po wprowadzeniu w 2009 roku nowej ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych na poszczególne podmioty zostały nałożone pewne obowiązki związane z kontrolą osób uczestniczących w imprezie masowej. Jest to związane m.in. z ingerencją w prawa człowieka, a konkretnie w prawo do prywatności zapewnionego przez Powszechną deklarację praw człowieka, Konstytucję RP oraz inne akty prawa. Jednakże w określonych przypadkach dotyczących interesów bezpieczeństwa narodowego, bezpieczeństwa publicznego, zapobiegania zamieszkom lub przestępczości i ochrony zdrowia możliwe jest naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego (Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 4 listopada 1950 r. (Europejska Konwencja Praw Człowieka), art. 8).

Dodatkowo ustawa o Policji w art. 15 ust. 1 pkt 5a stanowi, iż podczas wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych i administracyjno- porządkowych policjanci są uprawnieni do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a w przypadku czynności operacyjno-rozpoznawczych i administracyjno-porządkowych podejmowanych na podstawie ustawy (Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 360), art. 15 ust. 1 pkt 5a).

2. Monitoring stadionowy

Jednym z nieodzownych aspektów identyfikacji sprawców przestępstw stadionowych jest monitoring stadionowy. Umożliwia on ciągłą obserwację, a także rejestrację przebiegu imprezy masowej oraz jej uczestników, co może pozwolić na późniejsze zidentyfikowanie sprawców przestępstw stadionowych. Zakres oraz możliwości jego zastosowania reguluje ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U.2019.0.2170) oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie utrwalania przebiegu imprez masowych (Dz.U. 2011 nr 16 poz. 73).

Pierwszy z wyżej wymienionych aktów prawnych w art. 11 stanowi, iż organizator jest uprawniony do utrwalania przebiegu imprezy masowej, a w szczególności zachowania osób w niej uczestniczących, za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. Ponadto jest on zobowiązany do przechowywania tych materiałów przez co najmniej 30 dni, a następnie do 90 dni po zakończeniu imprezy masowej komisyjne ich zniszczenie. Powyższe czynności odbywają się obligatoryjnie w przypadku umieszczenia obiektu zarządzanego przez organizatora na wykazie sporządzanym przez wojewodę w drodze decyzji administracyjnej (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 11).

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczące utrwalania przebiegu imprez masowych określa sposób utrwalania przebiegu imprezy masowej oraz minimalne wymagania techniczne urządzeń rejestrujących, a także sposób ich późniejszego przechowywania. Wskazane jest rejestrowanie obrazu za pomocą cyfrowych urządzeń elektronicznych rejestrujących kolorowy obraz i dźwięk. Dopuszcza się jednak użycie kamer analogowych, przy jednoczesnym wykorzystaniu przetworników analogowo-cyfrowych, tak, aby obraz został ostatecznie przetworzony do postaci cyfrowej. Możliwe jest zastosowanie także kamer rejestrujących obraz kolorowy, które w przypadku spadku natężenia oświetlenia rejestrowanego obszaru automatycznie przełączają się w tryb monochromatyczny z wykorzystaniem ruchomego filtra podczerwieni. Jako uzupełnienie powyższych urządzeń dopuszcza się zastosowanie przenośnych cyfrowych urządzeń elektronicznych w postaci kamer lub aparatów fotograficznych, utrwalających obraz kolorowy o wysokości nie mniejszej niż 950 pikseli (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprezy masowej (tj. Dz.U. z 2011 r. nr 16 poz. 73), § 1).

W zależności od kategorii rejestracji danego obrazu przedstawione zostały następujące wymagania:

Dla potrzeb rejestracji obrazu I kategorii umożliwiającej określenia cech osób lub rzeczy w celu wykorzystania do ustalenia tożsamości osoby lub przynależności rzeczy oraz rejestracji obrazu II kategorii, pozwalającej na dozorowanie miejsca w celu określenia cech grupowych osób lub rzeczy, wymagane jest rejestrowanie obrazu z częstotliwością nie mniejszą niż 12 klatek na sekundę, przy wysokości obrazu nie mniejszej niż 950 pikseli i czasie migawki nie dłuższym niż 1/125 sekundy dla każdej,
Dla potrzeb rejestracji obrazu III kategorii umożliwiającej wykrycie osób lub rzeczy w miejscu dozorowanym przez kamerę w celu przekazania operatorowi informacji o ujawnieniu osoby lub rzeczy, przy czym jednoczesna rejestracja obrazu tego miejsca nie jest wymagana oraz rejestracji obrazu IV kategorii, pozwalającej na wykrycie występującego zagrożenia w celu przekazania informacji o stanie bezpieczeństwa, wymagane jest rejestrowanie obrazu z częstotliwością nie mniejszą niż 6 klatek na sekundę, przy wysokości obrazu nie mniejszej niż 500 pikseli dla każdej kamery (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprezy masowej (tj. Dz.U. z 2011 r. nr 16 poz. 73), § 6).

Kamery spełniające powyższe wymagania powinny umożliwiać podłączenie do urządzeń pozwalających na natychmiastowe wydrukowanie zarejestrowanego obrazu w wielkości nie mniejszej niż 9 cm x 13 cm i rozdzielczości nie mniejszej niż 300 dpi (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprezy masowej (tj. Dz.U. z 2011 r. nr 16 poz. 73), § 8).

Urządzenia rejestrujące dźwięk podczas imprezy masowej powinny umożliwiać zrozumienie treści nagranych haseł, okrzyków oraz określenia sposobu zachowywania się uczestników imprezy. Ponadto powinny zapewniać rejestrację sygnału akustycznego w paśmie częstotliwości od 300 Hz do 4 000 Hz przy minimalnej dynamice 50 dB (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprezy masowej (tj. Dz.U. z 2011 r. nr 16 poz. 73), § 10).

Zarejestrowany podczas imprezy masowej obraz i dźwięk powinien zostać utrwalony w niezmienionej postaci na elektronicznym nośniku informacji przy zastosowaniu możliwie jak najmniejszej kompresji. Po zakończeniu nagrania urządzenie to należy umieścić w opakowaniu, na którym po zamknięciu należy zapisać nazwę organizatora imprezy, miejsce i datę utrwalenia imprezy masowej oraz podpis wraz ze stanowiskiem osoby działającej w imieniu organizatora (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprezy masowej (tj. Dz.U. z 2011 r. nr 16 poz. 73), § 12).

Ministerstwo w rozporządzeniu wskazało także miejsca podlegające obowiązkowej rejestracji obrazu, do których należą:

Kasy biletowe na terenie imprezy masowej – w przypadku imprezy odpłatnej.
Bramy, furtki i inne miejsca przeznaczone do wejścia uczestników na teren imprezy.
Drogi dla służb ratowniczych, drogi ewakuacyjne oraz ciągi komunikacyjne na terenie imprezy masowej z wyłączeniem klatek.
Parkingi zorganizowane na terenie imprezy.
Sektory dla uczestników imprezy.
Płyta boiska lub scena (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprezy masowej (tj. Dz.U. z 2011 r. nr 16 poz. 73), § 4).

Bardzo wygórowane wymagania dotyczące rejestracji oraz późniejszego przechowywania przebiegu imprez masowych związane są z tym, iż bardzo często stanowią jedyne dowody, które mogą pozwolić na identyfikację oraz skazanie sprawcy przestępczości stadionowej. Wobec tego najtrafniejszym wydaje się traktowanie zapisów z kamer użytkowych, jako dowodów rzeczowych. Stanowisko takie przyjął T. Nowak, który przez pryzmat braku utrwalenia myśli ludzkiej w zarejestrowanych nagraniach stanowiących cechę dokumentu, odrzuca zakwalifikowanie zapisów obrazu do dokumentów (Nowak, 1982).

Zatem powyższe dowody są wykorzystywane na podstawie przepisów prawa dotyczących oględzin, tj. art. 207 k.p.k. Oględzin nośnika dokonuje się celem ustalenia właściwości zewnętrznej oraz wewnętrznej. Następnie wszystkie dostrzeżone właściwości opisuje się w protokole oględzin, a nośnik zabezpiecza tak, aby pozostał w stanie niezmienionym do czasu rozprawy (Włodarska, 2015).

Funkcja dowodowa wskazuje możliwość dokonania identyfikacji indywidualnej lub grupowej osób oraz przedmiotów na podstawie materiału dowodowego w postaci obrazu zarejestrowanego przez monitoring wizyjny. Przedmiot badań stanowią cechy zewnętrznej budowy ciała człowieka. Są to m.in. odsłonięte części ciała człowieka oraz głowa. Zapis wizualny w formie zdjęcia cyfrowego lub stopklatki pobranej z cyfrowego zapisu wideo umożliwia wykonania opinii antroposkopijnej polegającej na identyfikacji osób (Hanausek, 1996).

Zanim jednak taka opinia powstanie konieczne jest przeprowadzenie koniecznych do tego badań. W polskiej kryminalistyce wyróżniamy następujące metody:

Metoda pomiarowo-porównawcza polegająca na porównaniu pomiarów poszczególnych części twarzy, np. długość nosa, wysokość ucha. Pomiar dokonywany jest zarówno na obrazie dowodowym, a także porównawczym. Zdjęcia muszą być w tej samej skali, a twarz najbardziej jak to możliwe w tym samym ustawieniu.
Metoda graficzno-opisowa polegająca na ocenie indywidualnych cech twarzy, np. znaki szczególne, bruzdy. Ekspert indywidualnie oznacza na zdjęciach charakterystyczne elementy i porównuje je z obrazem porównawczym.
Metoda montażowa polegająca na zestawieniu wybranych elementów twarzy zdjęcia dowodowego z obrazem porównawczym poprzez nałożenie na siebie tych wycinków. Skuteczność tej metody warunkują zdjęcia, które powinny być wykonane z tej samej odległości i pod tym samym kątem.
Metoda antropometryczna polegająca na porównaniu pomiarów odległości ściśle określonych punktów antropometrycznych. Badane są także proporcje odcinków łączących te punkty oraz wstępuje pomiar specjalnych wskaźników.
Metoda pomiarów kątowych polegająca na dokonywaniu pomiarów kątów między odcinkami łączącymi poszczególne punkty na fotografiach.
Metoda konturowa polegająca na odrysowaniu na folii celuloidowej konturów wybranych elementów twarzy z fotografii dowodowej, a następnie nałożenie jej na fotografię porównawczą i ustalenie zgodności kształtów z ich rozmieszczeniem (Gruza i in., 2008).

Wykorzystanie powyższych metod w przypadku stwierdzenia zgodności fotografii dowodowej z fotografią porównawczą stanowi podstawę do sformułowania wniosków o identyfikacji osoby (Matuszek, 2019).

Materiał porównawczy do badań jest stosunkowo łatwy do zdobycia, gdyż w związku z organizacją imprez masowych prowadzone są specjalne bazy danych, w których przechowywane oraz przetwarzane są m.in. zdjęcia oraz dane osób uczestniczących w tych imprezach.

3. Bazy danych podmiotów zarządzających ligą lub związków sportowych

Obowiązki spadające na organizatora oraz podmiot zarządzający ligą zawodową dotyczące budowania baz kibiców określa rozdział 3 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 czerwca 2010 r. w sprawie warunk w bezpieczeństwa, jakie powinny spełniać stadiony, na których mog odbywać się mecze piłki nożnej. Obiekty wykorzystywane do prowadzenia rozgrywek meczów piłki nożnej w ramach ligi zawodowej wyposaża się w kompatybilne między sobą elektroniczne systemy identyfikacji osób, służące do sprzedaży biletów, kontroli przebywania w miejscu i w czasie trwania meczu piłki nożnej oraz kontroli dostępu do określonych miejsc (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 13 ust. 2).

Niezależnie od tych systemów tworzy się centralny system identyfikacji uczestników meczów piłki nożnej rozgrywanych w ramach najwyższej ligowej klasy rozgrywkowej rywalizacji mężczyzn oraz centralny system identyfikacji uczestników meczów piłki nożnej rozgrywanych w drugiej i trzeciej najwyższej ligowej klasie rozgrywkowej rywalizacji mężczyzn (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 13 ust. 2a).

Zakres przetwarzanych danych osobowych osób uczestniczących w meczu piłki nożnej przez powyższe systemy obejmuje imię i nazwisko oraz numer PESEL albo w przypadku braku nadania numeru PESEL: rodzaj, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 13 ust. 4).

Dane zbierane są przez Punkty Obsługi Kibica przez wyznaczone osoby z klubów piłkarskich, a następnie są przetwarzane na numer identyfikacyjny, który jest ważny nie dłużej niż 5 lat od dnia wydania. Zazwyczaj po zarejestrowaniu do centralnego sytemu kibic otrzymuje fizyczny dowód na wygenerowanie unikalnego numeru ID w postaci plastikowej karty kibica.

Informacje, w tym dane osobowe do systemów przekazują w zakresie swojej właściwości: właściwy polski związek sportowy, właściwy podmiot zarządzający rozgrywkami, organizator meczu piłki nożnej, Komendant Główny Policji oraz podmiot uprawniony do dystrybucji biletów (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 13 ust. 10).

Wyżej wymienione podmioty są odpowiedzialne za kompletność, aktualność oraz prawdziwość przekazywanych informacji, które podlegają usunięciu, jeżeli zostały zgromadzone z naruszeniem ustawy, okazały się niekompletne, nieaktualne lub nieprawdziwe lub upłynął okres 2 lat od dnia ostatniego zakupu biletu wstępu przez uczestnika meczu piłki nożnej lub przekazania mu innego dokumentu uprawniającego do przebywania na meczu piłki nożnej (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 13 ust. 14).

Dodatkowo podmiot zarządzający ligą zobowiązany jest do gromadzenia danych dotyczących:

Zastosowanych zakazów klubowych.
Zakazów wstępu na teren imprezy masowej osób, co do których zastosowano orzeczenie zobowiązujące do powstrzymania się od przebywania w miejscach przeprowadzania imprez masowych wydane przez sąd wobec skazanego w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności albo wobec nieletniego na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach
Zastosowanych nakazów zagranicznych (Ustawa z dnia 20 marca 2009o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 13 ust. 8).

Gromadzenie i przetwarzanie wszystkich tych danych w systemach ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa osób uczestniczących w meczu piłki nożnej. Wymagania techniczne systemów określa podmiot zarządzający rozgrywkami ligi zawodowej w porozumieniu z właściwym związkiem sportowym, a w przypadku rozgrywek poza ligą zawodową wymagania te określa związek sportowy (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 13 ust. 7).

Podmiotem odpowiedzialnym za ochronę danych osobowych jest podmiot zarządzający ligą zawodową albo związek sportowy w postaci administratora bazy danych (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 13 ust. 11).

4. Policyjny Rejestr Imprez Masowych

Kolejną bazą danych dotyczącą poruszanej tematyki jest ta, prowadzona przez Komendanta Głównego Policji (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 36 ust. 1). Komendant gromadzi i przetwarza informacje dotyczące imprez masowych innych niż masowe imprezy sportowe, w tym mecze piłki nożnej, w zakresie obejmującym dane o osobach, co do których wydano zakazy stadionowe lub też wydane orzeczenie nakazujące powstrzymania się od brania udziału w imprezach masowych (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 36 ust. 2).

Do zadań komendanta należy w szczególności:

Gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez
Prowadzenie bazy danych dotyczącej bezpieczeństwa imprez
Opracowywanie analiz informacji dotyczących bezpieczeństwa masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej.
Zapewnienie bezpieczeństwa przetwarzanych informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych.
Współpraca z podmiotami zagranicznymi (Ustawa z dnia 20 marca 2009 o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 37).

Zakres gromadzonych i przetwarzanych informacji przez Komendanta informacji związanych z bezpieczeństwem masowych imprez sportowych zawiera dane dotyczące:

Osób, przeciwko którym toczy się postępowanie karne lub przeciwko którym skierowano wniosek o ukaranie za czyn popełniony w związku z masową imprezą sportową, w tym meczem piłki nożnej.
Osób, co, do których zapadł prawomocny wyrok lub prawomocne orzeczenie o ukaraniu za przestępstwo albo wykroczenie, popełnione w związku z masową imprezą sportową, w tym meczem piłki nożnej.
Klubów, organizacji, stowarzyszeń skupiających kibiców.
Zaistniałych w związku z organizowanymi imprezami masowymi zbiorowych naruszeń porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz chuligańskich zachowań.
Związków i klubów.
Terminarza rozgrywek meczów piłki nożnej lub terminarza innych masowych imprez sportowych z podaniem orientacyjnej liczby uczestników.
Obiektów, na terenie, których są organizowane masowe imprezy sportowe, w tym mecze piłki nożnej.
Przemieszczania się osób uczestniczących w masowych imprezach sportowych, w tym meczach piłki nożnej i ich pobytu w miejscach organizowania tych imprez oraz informacji o środkach transportu, z jakich korzystają, miejscach zbiórek, trasach przejazdów oraz liczebności grup uczestników.
Organizatorów masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej i organizatorów przejazdu osób uczestniczących w masowych imprezach sportowych, w tym meczach piłki nożnej.
Zakazów zagranicznych oraz instytucji zagranicznych właściwych do współpracy, w tym ich nazwę, siedzibę oraz adres (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 40).

Podmioty zobowiązane przekazują Komendantowi informacje dotyczące bezpieczeństwa masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej, niezwłocznie po ich otrzymaniu, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin od chwili ich otrzymania (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 41 ust. 1).

Informacje dotyczące bezpieczeństwa imprezy masowej przekazuje się za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo przez bezpośrednie doręczenie do najbliższej terenowej jednostki Policji. Podmioty zobowiązane przekazują informacje na kartach rejestracyjnych, których wzór został przedstawiony w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie przekazywania informacji, w tym danych osobowych, dotycz cych imprez masowych (Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art.42).

Gromadzenie i przetwarzanie danych w przedstawionych bazach danych jest niezwykle ważne, gdyż przez znaczny stopień zautomatyzowania przepływu danych oraz szybkiej wymiany informacji pozawala na zapobieganie, identyfikowanie i zwalczanie przestępczości stadionowej (Siemionowski, 2010).

5. Podsumowanie

Przyglądając się bliżej wybranym metodom identyfikowania sprawców przestępstw stadionowych należy zauważyć, że szybki rozwój infrastruktury stadionowej, zmiany prawa regulujące bezpieczeństwo imprez masowych są skuteczne i dają szybkie wyniki w idealnych warunkach. Wprowadzone zmiany spowodowały m.in. przeniesienie części przestępczości kibicowskiej poza stadiony, a po krótkim czasie także „uodpornienie się” przestępców stadionowych na wykorzystywane środki bezpieczeństwa. Mimo zakazu zakrywania twarzy przez osoby uczestniczące w imprezie masowej, nie wszyscy kibice stosują się do tego ((Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170), art. 57a). Maskując się pod flagą wielkoformatową albo zasłaniając racowiskiem są praktycznie nie do zidentyfikowania (Bańko i in., 2019).

Z pomocą mogą przyjść badania biometryczne pozwalające na identyfikację osoby za pomocą tęczówki oka, która jest uważana za najbardziej charakterystyczną cechę twarzy. Wykorzystanie tęczówki wraz z innymi właściwościami biometrycznymi pozwoli na zapewnienie większej dokładności identyfikacji osób (Bramhananda Reddy, Goutham 2018). W Polsce takie rozwiązanie pojawiło się już m.in. na stadionie Craco ii, gdzie każda osoba przechodząc przez bramki musi zostać zidentyfikowana przez system biometryczny.

Warto także wskazać możliwości bezzałogowych statków powietrznych – dronów, które można zastosować jako dodatkowe systemy skanujące wizerunek twarzy, jednocześnie pozwalające na kontrolę przemieszczania się osób (Struniawski, 2018).

Skuteczność rozwiązań spada wraz z czasem ich stosowania, dlatego powinny cały czas być rozwijane, by wychodzić naprzeciw przestępcom stadionowym, którzy wymyślają coraz nowsze metody popełniania przestępstw.

6. Literatura

Bańko M., Czeszewski M., Burzyński J.,[hasło:] Racowisko, [w:] Najnowsze słownictwo polskie, 2019.
Bramhananda Reddy M. V., Goutham V., Iris technology: a review on iris based biometric systems for unique human identification, “International Journal of Research – Granthaalayah”, 6 January 2018, s. 80-88.
Gruza E., Goc M., Moszczyński J., Kryminalistyka – czyli rzecz o metodach śledczych, Warszawa 2008, s. 296-267.
Hanausek T., Kryminalistyka. Zarys wykładu, Kraków 1996, s. 30-31.
Kasprzak J. Młodziejowski B., Brzęk W., Moszczyński J., Kryminalistyka, Warszawa 2006, s. 55.
Matuszek G., Kryminalistyczne wykorzystanie zapis w monitoringu wizyjnego na przykładzie Laboratorium Kryminalistycznego KWP w Katowicach, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy”, nr 33(4)/2019, s. 76-77.
Nowak T., Dow d z dokumentu w procesie karnym, Warszawa 1982, s. 45.
Siemionowski T., Wykorzystanie system w teleinformatycznych w poprawianiu efektywności i rozpoznawania zagrożeń, planowania sił i środk w przy organizowaniu zabezpieczenia imprez masowych, w: Pływaczewski W., „Przestępczość stadionowa. Etimologia, fenomenologia, przeciwdziałanie zjawisku”, Szczytno 2010, s 247.
Struniawski J., Bezpieczeństwo zorganizowanych zbiorowości społecznych, Szczytno 2018, s. 266-267.
Włodarska A., Z problematyki oględzin w procesie karnym, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy”, nr 17(4)/2015, s. 75-77.

Wykaz aktów pranych

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 4 listopada 1950 r. (Europejska Konwencja Praw Człowieka).
Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 966).
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 360).
Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 2170).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 czerwca 2010 r. w sprawie warunków bezpieczeństwa, jakie powinny spełniać stadiony, na których mog odbywać się mecze piłki nożnej (Dz.U. z 2010 r. nr 121 poz. 820).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprezy masowej (tj. Dz.U. z 2011 r. nr 16 poz. 73). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie przekazywania informacji, w tym danych osobowych, dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 97).

Autor: Dominik Szewczyk

Opublikowano w: **Wysoczański T., Nauki humanistyczne i społeczne Część II, [w:] Nauka, Badania i Doniesienia Naukowe 2020, Idea Knowledge Future, Świebodzice 2020 r.**